Article / interview
Od narracji maladycznych do wspólnotowości. Rozmowa z dr Iwoną Boruszkowską i mgr Marią Świątkowską
Jakie postawy wobec narracji maladycznych zajmuje współczesne literaturoznawstwo? Na czym polega wspólnotowy i emancypacyjny aspekt tych narracji? Jak z dzisiejszej perspektywy, po 30 latach od wydania The Wounded Storyteller Arthura Franka (1995), możemy spojrzeć na teorię „zranionego narratora”? Na te i inne ważne pytania odpowiadają redaktorki jednego z numerów „Ruchu Literackiego”, zatytułowanego Dyskurs maladyczny – Choroba jako narracja: teorie i interpretacje (nr 4/2023) – dr Iwona Boruszkowska i mgr Maria Świątkowska.
Numer „Ruchu Literackiego”, który stał się pretekstem do tej rozmowy, jest dostępny na stronie internetowej pisma, pod adresem: https://journals.pan.pl/rl/150189#tabs.
Iwona Boruszkowska – doktora nauk humanistycznych; badaczka kulturowych reprezentacji choroby; literaturoznawczyni i kulturoznawczyni; wykładowczyni akademicka i adiunkta w Katedrze Teorii Literatury, Wydział Polonistyki, Uniwersytet Jagielloński. Tłumaczka i badaczka literatury ukraińskiej. Autorka książki Defekty. Literackie auto/pato/grafie – szkice (WUJ, Kraków 2016), monografii Sygnatury choroby. Literatura defektu w ukraińskim modernizmie (IBL, Warszawa 2018).Od 2023 roku kierowniczka akademickiego Ośrodka Badań nad Kulturowymi Dyskursami Choroby UJ.
Maria Świątkowska – doktorantka w Szkole Doktorskiej Nauk Humanistycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego (program doktorski: literaturoznawstwo). Przygotowuje rozprawę poświęconą autopatografiom w najnowszej literaturze polskiej. Członkini Ośrodka Badań nad Kulturowymi Dyskursami Choroby UJ.
Rozmowę przeprowadziła Klaudia Muca-Małek, uczestniczka projektu „Polonistyka zaangażowana”.
Teksty kultury i publikacje naukowe wymienione w rozmowie (w porządku alfabetycznym):
- Małgorzata Baranowska, To jest wasze życie. Być sobą w chorobie przewlekłej, Wołowiec 2011.
- Stella Bolaki, Illness as Many Narratives, Edinburgh 2016.
- Iwona Boruszkowska, Sygnatury choroby. Literatura defektu w ukraińskim modernizmie, Warszawa 2018.
- Arthur Frank, The Wounded Storyteller: Body, Illness, and Ethics, Chicago 1995.
- Havi Carel, Illness: The Cry of the Flesh, London, New York 2019.
- Audre Lorde, Dzienniki raka, przeł. A. Dzierzgowska, Lublin 2022.
- Monika Ładoń, Wyczerpanie. O kondycji bohaterek narracji maladycznych, „Ruch Literacki” 2023, nr 4, s. 463-480.
- Mateusz Pakuła, Jak nie zabiłem swojego ojca i jak bardzo tego żałuję, Warszawa 2021.
- Aleksandra Zbroja, Mireczek. Patoopowieść o moim ojcu, Warszawa 2021.
Seria podcastu "Spotkania Biuletynu", zatytułowana “Polonistyka zaangażowana”, realizowana jest w ramach projektu "Polonistyka wobec wyzwań współczesnego świata". Dofinansowano ze środków budżetu państwa w ramach programu Ministra Edukacji i Nauki pod nazwą „Nauka dla Społeczeństwa II” (numer projektu: NdS-II/SP/0264/2024/01).
Strona projektu: https://biuletynpolonistyczny.pl/pl/projects/polonistyka-wobec-wyzwan-wspolczesnego-swiata,1851/details
* * *
Intro i outro
Muzyka Piotr Lakwaj, czyta: Aldona Brycka-Jaskierska
Producent: Torba reportera i podcastera
Identyfikacja wizualna i projekt okładki: Klaudia Węgrzyn
* * *
Zachęcamy do zadawania pytań i dzielenia się przemyśleniami na temat naszego podcastu: biuletyn.polonistyczny@ibl.waw.pl.
* * *
Media społecznościowe "Biuletynu Polonistycznego":
Information
Jest m.in. współredaktorką monografii Współczesne życie literackie (2018; z J. Osińskim), współredaktorką monograficznego numeru „Tekstów Drugich” o studiach o niepełnosprawności oraz autorką książki Poiesis doświadczenia, poiesis tożsamości. Narracje o afazji (2019).
Jej najnowsza książka ukaże się jesienią 2024 r. i będzie dotyczyła narracji niefikcjonalnych o niepełnosprawności, czytanych m.in. jako narzędzie wytwarzania nowej wiedzy o niepełnosprawności.
Dziedziny: humanistyka zaangażowana, studia o niepełnosprawności, literatura współczesna, dyplomacja naukowa
Wykaz publikacji: https://scholar.google.com/citations?user=BKprct4AAAAJ&hl=pl
Tłumaczka i badaczka literatury ukraińskiej. Autorka książki Defekty. Literackie auto/pato/grafie – szkice (WUJ, Kraków 2016), monografii Sygnatury choroby. Literatura defektu w ukraińskim modernizmie (IBL, Warszawa 2018).
Od 2023 roku kierowniczka akademickiego Ośrodka Badań nad Kulturowymi Dyskursami Choroby UJ.
See also
Badając narracje maladyczne. Rozmowa z dr Joanną Szewczyk i mgr Wiktorią Kulak
Dlaczego opowieść jest (w) chorowaniu tak bardzo potrzebna? Co oznacza stwierdzenie, że choroby są polityczne? Czym jest dyskurs maladyczny i jakie ma cechy? I dlaczego Susan Sontag zmieniła swoją postawę wobec metafor choroby? Na te i inne ważne pytania odpowiadają redaktorki jednego z numerów “Ruchu Literackiego”, zatytułowanego Dyskurs maladyczny – figury i ontologie (nr 5/2023) – dr Joanna Szewczyk i mgr Wiktoria Kulak.
Medycyna, która działa przez komunikację. Rozmowa z prof. Hanną Serkowską (część 1)
Profesor Hanna Serkowska, literaturoznawczyni i italianistka, od około dekady zajmuje się medycyną narracyjną, związkami medycyny, zdrowia i choroby oraz literatury i sztuki. Co spowodowało, że zainteresowała się tą tematyką? Jakie doświadczenia życiowe i lekturowe miały na to wpływ? Dlaczego jej zdaniem powinno się mówić raczej o medycynie komunikacyjnej, a nie o narracyjnej? I jak postrzega rozwój medycyny narracyjnej (czy też komunikacyjnej) w innych krajach (m.in. we Włoszech i Holandii) oraz szanse na jej dalszy rozwój? O osobistych doświadczeniach, spostrzeżeniach i refleksjach z profesor Hanną Serkowską rozmawia Marta Chojnacka-Kuraś.
W pułapce niewyrażalności. Jak opowiedzieć o bólu i otworzyć się na rozmowę? Spotkanie z dr Beatą Koper
Punktem wyjścia do rozmowy jest książka dr Beaty Koper pt. Sublingualis. Problemy i poetyki dyskursu medycznego w literaturze polskiej po roku 1989, którą śmiało nazwać można przewodnikiem po tzw. dyskursie maladycznym. Sublingualis to termin zaczerpnięty ze słownika anatomii i farmakologii. Oznacza „podjęzykowy” i jest stosowany na opisanie sposobu przyjmowania lekarstwa. Tabletki podjęzykowe umieszcza się na dnie jamy ustnej i czeka na ich rozpuszczenie. Tytuł oddaje funkcjonowanie w literaturze i rzeczywistości dyskursu medycznego, który zbogaca nasz język, naszą mowę o nowe słownictwo, często zawłaszczając jednak całą narrację o doświadczeniu.
O niedostatkach troski i potrzebie empatii. Rozmowa z Dorotą Danielewicz i Magdaleną Moskal. [NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ I ZAANGAŻOWANIE #1]
Niepełnosprawność i zaangażowanie – pod tym hasłem przewodnim tworzymy serię rozmów z aktywistami i aktywistkami, z pisarkami i pisarzami oraz badaczkami i badaczkami, związanymi na różne sposoby z tematem niepełnosprawności. Do rozmowy w pierwszym odcinku tej serii zaprosiliśmy autorki książek o doświadczeniu niepełnosprawności i opieki: Dorotę Danielewicz, autorkę Drogi Jana (2020) oraz Magdalenę Moskal, autorkę książki Emil i my. Monolog wielodzietnej matki (2021).