Artykuł / wywiad
Sztuka jest najlepszą formą aktywizmu. Rozmowa z Dominiką Filipowicz [NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ I ZAANGAŻOWANIE #2]
Niepełnosprawność i zaangażowanie - pod tym hasłem realizujemy serię rozmów z aktywistkami i aktywistami, pisarkami i pisarzami oraz badaczkami i badaczami, którzy na różne sposoby zajmują się tematyką niepełnosprawności.
W drugim odcinku tej serii rozmawiamy o niepełnosprawności, poezji i aktywizmie z poetką i aktywistką Dominiką Filipowicz.
Dlaczego ważne jest, by osoby z niepełnosprawnościami same opowiadały o swoich doświadczeniach - i w jaki sposób robią to poprzez literaturę? Jakie wyzwania wiążą się z próbą pisania o niepełnosprawności w sposób, który unika stereotypów i utartych schematów językowych? Jakie tematy i wątki związane z niepełnosprawnością wciąż pozostają niewidoczne w polskiej poezji? Jak poetyki tworzone przez osoby z niepełnosprawnościami kwestionują przyjęte normy estetyczne i polityczne?
Dominika Filipowicz (ur. 1997) – redaktorka młodoliterackiego pisma Trytytka. Nominowana w XXX edycji Ogólnopolskiego Konkursu Poetyckiego im. Jacka Bierezina. W październiku 2025 roku nakładem wydawnictwa Wspólny Pokój wydaje swój debiutancki tom poetycki Gap, dotykający doświadczenia niepełnosprawności. Na polu akademickim zajmuje się studiami o niepełnosprawności (ang. disability studies) i suicydologią. Sama jest osobą z niepełnosprawnością, dlatego zaangażowanie na polu studiów o niepełnosprawności ma dla niej również personalne znaczenie. Jest członkinią nieformalnej grupy kobiet z niepełnosprawnościami Multifrenie. Mieszka w Warszawie.
Rozmowę przeprowadziła dr Magda(lena) Szarota, aktywistka i badaczka, ekspertka w projekcie „Polonistyka zaangażowana”.
* * *
Lista publikacji wymienionych w rozmowie:
-
Anna Adamowicz, Stłuc. Kręgosłup Tytani Skrzydło, Wrocław 2024.
-
Rosemarie Garland-Thomson, Gapienie się, czyli o tym jak patrzymy i jak pokazujemy siebie innym, przeł. K. Ojrzyńska, Warszawa 2020.
-
Karolina Kapusta, fuzja bordo, Kołobrzeg 2023.
-
Marcin Podlaski, Czeznia, Kraków 2024.
-
Tobin Siebers, Estetyka niepełnosprawności, przeł. K. Ojrzyńska, Warszawa 2023.
-
Sharon Snyder, David Mitchell, Narrative Prosthesis: Disability and the Dependencies of Discourse, Ann Arbor 2000.
-
Cheryl Marie Wade, I Am Not One of The (utwór), 1987.
Strony w mediach społecznościowych:
-
Strona Wspólnego Pokoju: https://www.facebook.com/JazdowLAS
-
Seminaria Wers i bruzda. Poezja jako dobro wspólne: https://www.facebook.com/events/2171874786586457
-
Strona nieformalnej grupy kobiet z niepełnosprawnościami Multifrenie: https://www.facebook.com/profile.php?id=61565658313318
-
Nabór do zina: https://www.facebook.com/events/1631878284155730
-
Platforma badawcza na Uniwersytecie Jagiellońskim Disability Studies in East Europe - Reconfigurations: https://disability-in-easteurope.project.uj.edu.pl/en_GB
Prowadząca: Magdalena Szarota
Realizacja techniczna: Klaudia Muca
Współpraca: Ewa Pakalska, Mariola Wilczak
Seria podcastu „Spotkania Biuletynu”, zatytułowana „Polonistyka zaangażowana”, realizowana jest w ramach projektu „Polonistyka wobec wyzwań współczesnego świata”. Dofinansowano ze środków budżetu państwa w ramach programu Ministra Edukacji i Nauki pod nazwą „Nauka dla Społeczeństwa II” (numer projektu: NdS-II/SP/0264/2024/01).
Strona projektu: https://biuletynpolonistyczny.pl/pl/projects/polonistyka-wobec-wyzwan-wspolczesnego-swiata,1851/details
* * *
Intro i outro
Muzyka Piotr Lakwaj, czyta: Aldona Brycka-Jaskierska
Producent: Torba reportera i podcastera
Identyfikacja wizualna i projekt okładki: Klaudia Węgrzyn
* * *
Zachęcamy do zadawania pytań i dzielenia się przemyśleniami na temat naszego podcastu: biuletyn.polonistyczny@ibl.waw.pl
Informacje
Jest m.in. współredaktorką pierwszego specjalnego numeru czasopisma naukowego poświęconego polskim disability studies, tworzonego przez badaczy, badaczki oraz aktywistów i aktywistki ("Studia de Cultura", 10(1), 2018; z Natalią Pamułą i Martą Usiekniewicz).
Współautorka książki Lista (nie)obecności. Niepełnosprawność w podręcznikach szkolnych (Collegium Civitas, 2021, z Martą Sałkowską, Magdaleną Kocejko i Angeliką Greniuk).
Kuratorka cyklu seminariów „Studia o niepełnosprawności: badania, opór, zmiana” (2022-2023) w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, współorganizowanego z Natalią Pamułą.
Współtwórczyni pierwszej polskiej aktywistycznej sieci osób z niepełnosprawnościami i sojuszników/czek „Uprzedź Uprzedzenia” (działającej w ramach Humanity in Action Polska), razem z Moniką Mazur-Rafał, oraz współtwórczyni pierwszego stowarzyszenia kobiet z niepełnosprawnościami w Polsce, ONE.pl, założonego w 2004 roku.
Wykaz publikacji: https://scholar.google.com/citations?user=zPWFja8AAAAJ&hl=en
W październiku 2025 roku nakładem wydawnictwa Wspólny Pokój wydaje swój debiutancki tom poetycki Gap, dotykający doświadczenia niepełnosprawności. Na polu akademickim zajmuje się studiami o niepełnosprawności (ang. disability studies) i suicydologią. Sama jest osobą z niepełnosprawnością, dlatego zaangażowanie na polu studiów o niepełnosprawności ma dla niej również personalne znaczenie. Jest członkinią nieformalnej grupy kobiet z niepełnosprawnościami Multifrenie. Mieszka w Warszawie.
Zobacz także
Języki, reprezentacje i przekłady. Spotkanie z dr Katarzyną Ojrzyńską. [NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ I ZAANGAŻOWANIE #3]
Kulturowe studia o niepełnosprawności to temat naszej kolejnej rozmowy w serii Niepełnosprawność i zaangażowanie. Naszą gościnią jest dr Katarzyna Ojrzyńska, badaczka i tłumaczka, która rozwija ten nurt w Polsce, analizując rodzime teksty kultury i wprowadzając do obiegu kluczowe prace angloamerykańskich autorek i autorów.
O niedostatkach troski i potrzebie empatii. Rozmowa z Dorotą Danielewicz i Magdaleną Moskal. [NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ I ZAANGAŻOWANIE #1]
Niepełnosprawność i zaangażowanie – pod tym hasłem przewodnim tworzymy serię rozmów z aktywistami i aktywistkami, z pisarkami i pisarzami oraz badaczkami i badaczkami, związanymi na różne sposoby z tematem niepełnosprawności. Do rozmowy w pierwszym odcinku tej serii zaprosiliśmy autorki książek o doświadczeniu niepełnosprawności i opieki: Dorotę Danielewicz, autorkę Drogi Jana (2020) oraz Magdalenę Moskal, autorkę książki Emil i my. Monolog wielodzietnej matki (2021).
O kompetencjach polonisty inaczej (cz. 3: rozmowa z Marcinem Miłką)
Zapraszamy do wysłuchania kolejnego odcinka podcastu "O kompetencjach polonisty inaczej", w którym rozmawiamy o społecznym odbiorze polonistyki oraz możliwościach wykorzystania rozmaitych umiejętności zdobytych na tym kierunku na rynku pracy.
Spotkanie jako przywilej. Adrianna Beczek o medycynie narracyjnej w praktyce klinicznej
Spotkanie z pacjentem to przywilej. Rozmowa z człowiekiem, który jest w kryzysowej sytuacji, w trudnym, może najważniejszym momencie życia, jest wyjątkowym doświadczeniem.