Article / interview
W pułapce niewyrażalności. Jak opowiedzieć o bólu i otworzyć się na rozmowę? Spotkanie z dr Beatą Koper
Punktem wyjścia do rozmowy jest książka dr Beaty Koper pt. Sublingualis. Problemy i poetyki dyskursu medycznego w literaturze polskiej po roku 1989, którą śmiało nazwać można przewodnikiem po tzw. dyskursie maladycznym.
Sublingualis to termin zaczerpnięty ze słownika anatomii i farmakologii. Oznacza „podjęzykowy” i jest stosowany na opisanie sposobu przyjmowania lekarstwa. Tabletki podjęzykowe umieszcza się na dnie jamy ustnej i czeka na ich rozpuszczenie. Tytuł oddaje funkcjonowanie w literaturze i rzeczywistości dyskursu medycznego, który zbogaca nasz język, naszą mowę o nowe słownictwo, często zawłaszczając jednak całą narrację o doświadczeniu.
Beata Koper rozmawia z Mariolą Wilczak o inicjatywach podejmowanych wspólnie przez literaturoznawców, językoznawców i lekarzy - coraz częściej uświadamiamy sobie bowiem, że nie musi być tylko dialog, ale może być to ciągła współpraca. Rozmawiamy również o tym:
- Jaki jest odbiór propozycji literaturoznawców i językoznawców w środowisku medycznym?
- Jaki jest stopień zainteresowania narzędziami, które polonistyka, czy humanistyka w ogóle, proponuje?
- Czy i jak literatura może zmienić spojrzenie na medykalizację, chorobę, cierpienie?
- Co to znaczy, że każda narracja o cierpieniu i chorobie jest uprawomocniona?
- Jak metafory mogą wpływać na pacjentów i lekarzy?
- Za co Beata Koper szczególnie ceni Obsoletki Justyny Bargielskiej i To jest wasze życie. Być sobą w chorobie przewlekłej Małgorzaty Baranowskiej?
Beata Koper - doktor nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa, pracowniczka Instytutu Nauk o Literaturze Uniwersytetu Opolskiego; badaczka literackiej i medycznej historii migreny (w 2019 roku – artykuł Literackie strategie przedstawiania bólu i cierpienia – przypadek migreny, w 2023 – zbiór Imienniczki migreny. Szkice o literaturze).
Współpracowniczka i sympatyczka Centrum Humanistyki Cyfrowej IBL PAN. Współautorka „Polskiej Bibliografii Literackiej” (za lata 2001-2012) i prac z zakresu przemian cyfrowych w pracy bibliograficznej.
Zawodowo zajmuje się dokumentalistyką literacką w Pracowni Bibliografii Bieżącej IBL PAN. Naukowo podejmuje tematy z obszaru medical humanities z uwzględnieniem współczesnej literatury polskiej. Współautorka „Polskiej Bibliografii Literackiej” i prac z zakresu przemian cyfrowych w pracy bibliograficznej, autorka tekstów poświęconych problemom dyskursu medycznego w literaturze współczesnej.
Ekspertka i bibliografka w projekcie "Polonistyka wobec wyzwań współczesnego świata".
Więcej informacji na stronie: https://inol.uni.opole.pl/pracownicy/beata-koper/.
* * *
Seria podcastu „Spotkania Biuletynu”, zatytułowana „Polonistyka zaangażowana”, realizowana jest w ramach projektu „Polonistyka wobec wyzwań współczesnego świata”. Dofinansowano ze środków budżetu państwa w ramach programu Ministra Edukacji i Nauki pod nazwą „Nauka dla Społeczeństwa II” (numer projektu: NdS-II/SP/0264/2024/01).
Strona projektu: https://biuletynpolonistyczny.pl/pl/projects/polonistyka-wobec-wyzwan-wspolczesnego-swiata,1851/details
* * *
Intro i outro
Muzyka: Piotr Lakwaj, czyta: Aldona Brycka-Jaskierska
Producent: Torba reportera i podcastera
Identyfikacja wizualna i projekt okładki: Klaudia Węgrzyn
* * *
Zachęcamy do zadawania pytań i dzielenia się przemyśleniami na temat naszego podcastu: biuletyn.polonistyczny@ibl.waw.pl.
* * *
Media społecznościowe "Biuletynu Polonistycznego":
Information
Autorka m.in. edytorskiego opracowania Krytyki literackiej i artystycznej oraz studiów historycznoliterackich Jana Kasprowicza (t. 8 cz. 1 Pism zebranych pod red. Romana Lotha, Warszawa 2016), Listów Julii Dickstein-Wieleżyńskiej do Adolfa Chybińskiego. Wokół biografii Mieczysława Karłowicza, „Pamiętnik Literacki” 2016, zesz. 3 s. 199-234, Ku rekonstrukcji portretu. Julia Dickstein-Wieleżyńska w zwierciadle listów do Jerzego Eugeniusza Płomieńskiego, "Sztuka Edycji" 2024, nr 1, s. 189–205 oraz rozpraw o twórczości Julii Dickstein-Wieleżyńskiej.
Interesuje się biografistyką, edytorstwem, epistolografią, humanistyką cyfrową, promocją humanistyki, zjawiskiem podcastingu oraz związkami medycyny i humanistyki.
Pod kierunkiem prof. Ewy Głębickiej przygotowała w IBL PAN rozprawę doktorską Julia Dickstein-Wieleżyńska (1881-1943). Monografia życia i twórczości, obronioną z wyróżnieniem w 2024 roku w IBL PAN.
ORCID ID: 0000-0001-8079-0732
Kontakt: mariola.wilczak@ibl.waw.pl
Prowadzi zajęcia „Edytorstwo w sieci” na kierunku „Edytorstwo” na Wydziale Filologicznym UO. Współpracowniczka i sympatyczka Centrum Humanistyki Cyfrowej IBL PAN. Współautorka „Polskiej Bibliografii Literackiej” (za lata 2001-2012) i prac z zakresu przemian cyfrowych w pracy bibliograficznej. Naukowo podejmuje tematy z obszaru medical humanities z uwzględnieniem współczesnej literatury polskiej.
See also
Badając narracje maladyczne. Rozmowa z dr Joanną Szewczyk i mgr Wiktorią Kulak
Dlaczego opowieść jest (w) chorowaniu tak bardzo potrzebna? Co oznacza stwierdzenie, że choroby są polityczne? Czym jest dyskurs maladyczny i jakie ma cechy? I dlaczego Susan Sontag zmieniła swoją postawę wobec metafor choroby? Na te i inne ważne pytania odpowiadają redaktorki jednego z numerów “Ruchu Literackiego”, zatytułowanego Dyskurs maladyczny – figury i ontologie (nr 5/2023) – dr Joanna Szewczyk i mgr Wiktoria Kulak.
Spotkanie jako przywilej. Adrianna Beczek o medycynie narracyjnej w praktyce klinicznej
Spotkanie z pacjentem to przywilej. Rozmowa z człowiekiem, który jest w kryzysowej sytuacji, w trudnym, może najważniejszym momencie życia, jest wyjątkowym doświadczeniem.
Od narracji maladycznych do wspólnotowości. Rozmowa z dr Iwoną Boruszkowską i mgr Marią Świątkowską
Jakie postawy wobec narracji maladycznych zajmuje współczesne literaturoznawstwo? Na czym polega wspólnotowy i emancypacyjny aspekt tych narracji? Jak z dzisiejszej perspektywy, po 30 latach od wydania The Wounded Storyteller Arthura Franka (1995), możemy spojrzeć na teorię „zranionego narratora”? Na te i inne ważne pytania odpowiadają redaktorki jednego z numerów „Ruchu Literackiego”, zatytułowanego Dyskurs maladyczny – Choroba jako narracja: teorie i interpretacje (nr 4/2023) – dr Iwona Boruszkowska i mgr Maria Świątkowska.
Między językiem a medycyną. Marta Chojnacka-Kuraś o medycynie narracyjnej i humanistyce medycznej
The diagnosis lies hidden within the patient's narrative. However, whose voice speaks through it? What is the place of narrative in communication between physicians and medical staff, and between patients and their families? Narrative medicine offers an approach which helps to answer these questions and improve our communication skills. It is playing an increasingly important role in healthcare systems worldwide (at Columbia University, it has already become a separate field of study: https://sps.columbia.edu/academics/masters/narrative-medicine).