Upływa termin nadsyłania tekstów do 7. numeru czasopisma „Jednak Książki. Gdańskie Czasopismo Humanistyczne”

Redaktor naczelna: prof. Ewa Graczyk

Redakcja numeru: dr Monika Pomirska

Strona www czasopisma: http://cwf.ug.edu.pl/ojs/index.php/JednakKsiazki

Finalna data przesłania artykułów: 10 sierpnia 2016 r.

Artykuły prosimy przesyłać na adres: monika.pomirska@gmail.com Wszelkie pytania prosimy kierować na adres: martyna.wielewska@gmail.com

* Książki dla dzieci i młodzieży zajmują określone, ugruntowane miejsce w dyskursie kulturowym. Mówi się o nich, bada, analizuje i interpretuje w różnych kontekstach: historyczno i teoretycznoliterackim, pedagogicznym, antropologicznym, socjologicznym, filozoficznym. Od samego początku istnienia literatury dla dzieci, od wieku XVIII, towarzyszą temu zjawisku 2 pytania, sugestie i spory. Pytania „jak uczyć, bawiąc?”, sugestie, aby literatura dziecięca rozwijała się w kierunku „od dydaktyzmu do artyzmu” (teza K. Kuliczkowskiej), spory o wartości.

Lektury dziecięce, poddawane weryfikacji przez dorosłych: pedagogów, krytyków, badaczy oraz dziecięcych czytelników stanowią zbiór, obszar literatury, w którym panuje nieustanny ruch. Wyrazista odmienność łączy się tu z niedookreśleniem i płynnością, teksty wędrują, zmieniając np. swoje półki – z dziecięcych na dorosłe i na odwrót. Ograniczenia, wynikające z postulatywności i użytkowości literatury dziecięcej nie powodują jej zamknięcia, paradoksalnie to w niej często można powiedzieć i pokazać więcej.

Interesujące może być przyjrzenie się i zbadanie sposobów, środków i strategii, dzięki którym lektury dziecięce stają się otwarte, zawierają w sobie potencjał do wciąż nowych interpretacji. Dla opisania tego zjawiska szczególnie przydatna wydaje nam się formuła przekraczania granic, rozumiana szeroko, uwzględniająca różne aspekty obecności i funkcjonowania literatury dziecięcej w kulturze i życiu społecznym. Otwiera ona także pole do dyskusji nad pozytywnymi i negatywnymi efektami tego procesu, wtedy pojawiają się problemy i pytania o:

 zagadnienie odbioru i odbiorcy; lektury przeznaczone dla dzieci czytane przez dorosłych – kiedy i dlaczego tak się dzieje, czego dorosły czytelnik poszukuje i co odnajduje? Proces odwrotny – przejmowanie przez młodych czytelników książek nie kierowanych do nich: jakie cechy tekstu temu sprzyjają?

 istnienie gatunków i konwencji, które nie zakładają, nie preferują wieku odbiorcy, ale czytane są chętnie i w dużej ilości w określonych okresach życia. To hipoteza i pytanie, czy tylko literatura dla dzieci zakłada określonego odbiorcę, czy także literatura dla dorosłych nie apeluje w ukryty sposób do wieku czytelnika, uwzględnia jego oczekiwania i potrzeby.

 teksty pograniczne, o wyraźnie podwójnym adresie czytelniczym (np. J. Korczak, H. Górska, D. Terakowska, J. Rudniańska)

 przekraczanie norm obyczajowych, kulturowych – tematy niewygodne, kontrowersyjne, uznawane za „nieodpowiednie dla dzieci”, tabu – śmierć, cierpienie, wojna, bieda, przemoc, role płciowe, polityka.

 wykroczenia przeciw „dobremu wychowaniu” – bohaterowie niegrzeczni, nieposłuszni, zbuntowani. Dzieci kontra dorośli, przełamywanie, przekraczanie obowiązujących wzorców wychowawczych.

 literatura jako pole walki ideologicznej, granice między wychowaniem a manipulacją.

 podważenie arkadyjskiego mitu dzieciństwa, czy zastępuje go jakiś nowy, współczesny mit?

 nowe formy literackie, przekraczanie granic gatunkowych (np. pensjonarska powieść wampiryczna), komiks, książki multimedialne – kto czyta?

 wewnętrzne granice badań nad literaturą dziecięcą, możliwości wprowadzania do wypracowanych, ugruntowanych tradycją sposobów analizy i interpretacji teorii takich jak psychoanaliza, krytyka feministyczna, badania kulturowe, postkolonializm.

Więcej informacji w załączniku