Kurs „Literatura i psychoanaliza” - edycja 2025/2026

Program kursu ma dwa cele.

Jeden to zaznajamianie słuchaczy z podstawowymi odkryciami i pojęciami psychoanalizy połączone z analizą konkretnych utworów literackich, co pozwala poznawać te odkrycia i pojęcia nie w sposób abstrakcyjny, ale poprzez postacie i zdarzenia wprowadzane w określonym utworze.

Drugim celem jest ukazanie, jak wykorzystywanie psychoanalitycznej wiedzy o człowieku wzbogaca nasze obcowanie z literaturą, poszerzając możliwości wykrywania w ważnych w historii literatury, konkretnych utworach wielu istotnych, niedostrzeganych dotychczas znaczeń, a także prekursorstwa tych utworów wobec późniejszych dokonań poznawczych psychoanalizy. Wiedza ta umożliwia też lepsze rozumienie biografii ich twórców.

Zajęcia mają charakter wykładowo-warsztatowy i wymagają aktywności słuchaczy. Przeznaczone są dla osób wszelkich zawodów, które pragną poszerzać swoją wiedzę o człowieku i kulturze, w szczególności dla pracowników naukowych i nauczycieli, a także doktorantów i studentów.

Kurs prowadzi autorka programu, prof. dr hab. Danuta Danek, historyk literatury, eseistka i tłumaczka, łącząca w swoich pracach warsztat badacza literatury z warsztatem psychoanalitycznym, m. in. w książkach: „Sztuka rozumienia. Literatura i psychoanaliza”, „Śmierć wewnętrzna. Literatura w świetle doświadczenia psychoanalitycznego”, „Melancholia i poznanie. Elizy Orzeszkowej”, „Tajemnica miłości romantycznej. Zygmunt Krasiński i Delfina Potocka” i w rozprawach, w szczególności dotyczących literatury romantycznej: „Obrazy wyjaskrawione i słabe światełka. Inne spojrzenie na romantyzm”, „. Ballada o sieroctwie w rodzicielskim domu”, „ jako studium romantyzmu. Dwoistość w miłości romantycznej”, „Petersburski sen Mickiewicza”, „Mickiewicz w świetle psychoanalitycznym”, „Niewyrażalne, a jednak wyrażane romantyzmu”, „Niespodziewane świadectwa. Psychoanaliza i literatura”, „Rany pierworodne. O pewnym obszarze nierozumienia we współczesnych badaniach literackich” i in. Wokół psychoanalizy skupione są m. in. rozprawy autorki: „Freud w polskich wersjach edukacyjnych”, „Dwaj odkrywcy wartości poznawczych snu - Ochorowicz i Freud”, „Gustaw Bychowski - zapoznana postać z dziejów kultury polskiej” (we wznowionej staraniem autorki i w jej opracowaniu monografii Gustawa Bychowskiego z 1930 r. „Słowacki i jego dusza. Studium psychoanalityczne”). Jest tłumaczką książek Brunona Bettelheima „Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni”, „Rany symboliczne. Rytuały inicjacyjne i zazdrość męska”, „Freud i dusza ludzka” i rozprawy „Schizofrenia jako reakcja na sytuacje skrajne”. Kurs prowadzi od kilkunastu lat. Od wielu lat prowadzi też cykl wykładów „Literatura i psychoanaliza” w ramach corocznych Festiwali Nauki w Warszawie.

Kurs obejmuje comiesięczne spotkania, od października do czerwca, w ostatnią sobotę miesiąca, w godz. 11-14.15, w Warszawie, Pałac Staszica, ul. Nowy Świat 72, pokój a14 (antresola).

Inauguracja: 25 października 2025 roku.

Zapisy (wyłącznie e-mail): literaturaipsychoanaliza@gmail.com.